năm của sáng tạo và đổi mới” - Tem 3 chiều nhìn qua kính đặc biệt, San Mario: bộ tem “Châu Âu 2009

Để chào mừng năm sáng tạo và đổi mới của châu Âu, Bưu chính San Marino quyết định giải quyết sự thách thức từ lâu, với hy vọng thành công, đó là tạo ra những con tem 3 chiều.

Ngày nay, với sự xuất hiện của nhiều bộ phim 3 chiều đẹp mắt và hoàn mỹ thì thách thức này càng lớn hơn và chính vì vậy lại càng thú vị hơn khi vượt qua được. Những con tem 3 chiều được tạo ra với phương pháp cũ rất khó đáp ứng được mong đợi của người chơi tem do sự khó khăn trong việc tạo ra hình ảnh khác biệt tới mọi góc nhìn, giống như trong cuộc sống thật. Hệ thống hình chạm nổi thấp (anaglyphic) đòi hỏi phải có kính xem với mắt kính màu đỏ và xanh lá cây, chỉ cho phép quan sát được các hình ảnh 3 chiều một màu. Hệ thống này được tạo ra bởi sự chồng chéo hình ảnh màu đỏ và xanh lá cây, với hiệu ứng “blot” trong ảnh chụp nên không thể áp dụng để làm ra tem. Phép chụp ảnh giao thoa lazer tạo ra hiệu ứng 3 chiều đẹp hơn nhưng khó có thể áp dụng làm tem truyền thống vì chi phí rất đắt. Do vậy, Bưu chính San Marino đã chôn giải pháp tốt nhất và cũng là giải pháp lâu đời nhất là tạo ra kính xem tem đặc biệt (có thể gấp lại được) dùng để xem cho bộ tem 3 chiều này. Chiếc kính được thiết kế như chiếc cửa sổ với ý nghĩa: hãy nhìn ra ngoài cửa sổ, lần lượt xem bằng từng mắt, bạn sẽ thấy nhiều điều thú vị.

Bộ tem gồm 3 con tem 3 chiều, mà trên thực tế là 6 con tem do mỗi con tem đòi hỏi phải có 2 hình ảnh khác biệt. 3 con tem này được in trên 3 tờ tem nhỏ và được thiết kế để vừa trong chiếc kính xem tem với vị trí đặt vào kính xem tem được đánh dấu ở phía bên tay phải. 3 trong số những hình ảnh cổ điển nhất của San Marino được mô tả, đặc biệt được Paolo Candelari và đồng sự của ông là Nicola Franchini, lựa chọn và chụp. Nicola Franchini thậm chí còn dùng cả cần trục để chụp tượng Nữ thần tự do. Những hình ảnh này được chụp theo cặp, mà trong đó những dòng chữ được chèn vào để tăng hiệu ứng 3 chiều.

Kính nhìn nổi không phải là loại kính mới khi mà nó đã rất phổ biến vào những năm cuối của thế kỷ 19. Nhưng kính nhìn nổi để xem tem dưới dạng không gian 3 chiều thì là hoàn toàn mới. Ý tưởng này đến với Paolo Candelari khi ông kiểm tra những đồ vật từ bộ sưu tập cá nhân: 1 chiếc máy ảnh bằng gỗ và kính nhìn nổi, cả 2 loại này đều có từ những năm cuối thế kỷ 19. Tuy nhiên, không dễ dàng gì khi áp dụng lại trò ảo thuật đã từng khiến các thế hệ trước say mê vào trong 1 kiểu chiêm ngưỡng tem mới được xếp hàng ngang với những bộ phim 3 chiều hiện nay.

Cuối cùng, sau nhiều thử nghiệm, giải pháp đã được tìm ra: không chỉ dành cho những con tem 3 chiều (được yêu cầu nhưng để tạo ra không phải dễ dàng) mà chủ yếu là cho kính nhìn nổi được làm như tấm thiếp, rất thiết thực và cũng rất “bưu chính”. Cả 2 đều là vật đựng và phương tiện giao tiếp. Bên cạnh việc xuất hiện quá nhiều vấn đề kỹ thuật như vị trí đặt ống kính đặc biệt và việc xác định vị trí chính xác đặt tờ tem để có thể quan sát được dưới chiếc kính nhìn nổi, sự kết hợp và khả năng của Mariella Antonmelli đã có khả năng nâng cao bộ dụng cụ xem tem đặc biệt này.

Ngô Kim Hoài